QUÊ NHÀ YÊU DẤU

TRẦN XUÂN AN

QUÊ NHÀ YÊU DẤU

trường ca thơ

NHÀ XUẤT BẢN VĂN NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
1998


Tặng các học sinh thân yêu của tôi (*)
TXA.

(*) Có lẽ cần viết rõ hơn lời đề tặng này: Tặng các học sinh thân yêu của tôi tập trường ca thơ này, một trường ca thơ ca ngợi một tấm gương sáng về ý chí, nghị lực vượt qua khó khăn, bi kịch, và về khát vọng học tập, nghiên cứu khoa học để cống hiến cho xã hội, cho Tổ quốc; ý chí, nghị lực và khát vọng ấy là phương thuốc chữa lành tất thảy mọi “vết thương tinh thần”…
(Ghi chú ngày 28. 03. 2005)



…
người con gái ấy côi cút
giữa rợn ngợp cõi đời
nhưng ngọn lửa không tắt
bấc nến thắp ngời trong khối ngọc
hồng thơm sáng tươi
và ấm nóng
…

(trích ”Kết tinh”, trong ”Lặng lẽ ở phố”, 1995)


1

NGƯỜI ĐÀN BÀ TẬP MỈM CƯỜI

người đàn bà ba mươi tuổi
lặng lẽ
buồn
chiếc áo ngành y ngời nắng trắng
những bức tường nhà thương
bóng cây loang lổ, trắng
nguệch ngoạc dây xanh leo rối bời
bòng bong quấn bao sợi thép
giàn lưới ô vuông hoa pháo thắm bừng
người đàn bà ba mươi tuổi
lặng lẽ buồn
chút hạnh phúc vỡ, trong tim
ngực gió lùa
riêng niềm tóc rối!
lời chúc lành
những tiếng rên la hạnh phúc
những trẻ thơ chào đời hạnh phúc tiếng khóc sơ sinh
những tiếng nựng tiếng cười hạnh phúc
cơ hồ vang lên từ niềm lặng lẽ
nỗi buồn sau lồng ngực
bên trong chiếc áo ngành y ngời nắng trắng
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
lặng lẽ
tập mỉm cười
lặng lẽ nhịp mòn năm tháng
nửa căn nhà hẻm tối và nhà thương
ngày ngày lặng lẽ đi về
tự kê đơn uống từng nốt nhạc ru
thơm thơm hương sữa
thanh thoát tươi xinh thầm thì sâu lắng
vỗ về dỗ dành trái tim
cơ chi trái tim một đời mãi hoài thơ dại sơ sinh.



2

MỘT MÌNH VỚI CON

đôi mắt nâu trẻ thơ
sau mỗi ngày, tan hết trong em
bao nỗi niềm chát đắng
hai viên thuốc nhiệm mầu
của niềm vui làm mẹ, một mình!
tiếng cười trong veo trẻ thơ
ngọt li nước suối
rót vào trái tim vỡ
tràn nước mắt thấm loang ngực áo
nụ cười mặn
của niềm vui làm mẹ, một mình!
bụi xe ngợp gió
con đường thân quen ngoại thành
đưa mẹ con em về hẻm phố
đông và ồn
buồn tênh âm u nửa căn nhà vắng
đèn xối òa ánh sáng
rơi vào em từng nốt nhạc ru
từng giọt giai điệu
thánh thót, lắng trầm
có vị ngọt cay
khói bếp
những viên than màu bóng tối
đỏ hồng
truyền vào máu em chất lửa
sức sống
từng ngày
của niềm vui làm mẹ, một mình!



3

KHÚC RU KÍ ỨC

đêm khuya
ạ à ơi
ca dao Phương Nam ru hời giọng Trung
mẹ ru em thuở xa xăm bé bỏng
ngày xưa ngày xửa
mù sương vợi vời
em lại ru con theo nhịp đưa nôi
nhịp ru tiềm thức
một ấu thơ buồn
quê ngoại à ơi cát trắng nắng chang
mưa dầm xám ngắt
mẹ được gửi vào đây
năm hạn mất mùa
cánh đồng lúa xép, cánh đồng trắng rơm
bão gió lửa, tre cọ nhau phực cháy
cái đói nám mặt người
mẹ đen gầy ngọn cỏ khét khô
giặt giũ, thổi cơm, bồng con cho chủ
từ Miền Tây cha giạt trôi lên
trái úng tấp vào bến cảng
quê nội phù sa ơi hỡi lênh đênh
cội nguồn bản quán
bẩm sinh trong em hai vết thương buồn
đêm khuya à ơi
em ru con
bồng bềnh, vắng lặng
chắt đắng cay thành điệu ru dịu ngọt
chẳng muốn di truyền cho con
quá khứ tủi hờn?
chẳng muốn di truyền cho con
ảo tưởng
những gốc gác vẽ vời!
có gì đâu con ơi
má chưa hề là người chạy trốn dĩ vãng
đêm khuya à ơi ru hỡi
ngoan lành giấc ngủ con tôi.



4

BẤT GIÁC, NIỀM ĐAU CŨ

người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
tập lại nụ cười đã quên
bao nhiêu năm sáng dịu dàng gương mặt
(ngọn gió li hôn xám buồn thổi tắt)
thôi nhé, tôi ơi,
tươi lên câu chào thân mến
chào bốn người mẹ trẻ
vừa rời giường sinh nở
thiêm thiếp nguôi ngoai
những tháng hồi hộp lo âu
những ngày chuyển dạ
cái buốt xé đớn đau
thoảng nét vui trên môi tái nhợt
mong chẳng có ai buồn
bốn trẻ sơ sinh khỏe hồng
hồng hào cả căn phòng
nhưng hẳn vẫn có ai buồn?
một người mẹ còn rất trẻ
con số mười bảy dưới cái tên rất xinh
trên tấm biển nhỏ
cố tình chăng, vắt chiếc áo nhạt xanh che lấp
chừng như không một ai đến thăm
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
lắng nghe nhịp mạch nhịp tim
cho mẹ và con
yên tâm, tần ngần…
thoáng hiện bóng dáng cô điều dưỡng
đã đến giờ cho bé bú
những giọt sữa non trong veo
bốn đôi vú căng hồng
rê nuốm hồng trên môi các bé đỏ hồng
bốn đôi môi nhỏ khe khẽ máy động
dưới những giọt sương
rất thương, rất đỗi dễ thương
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
ngồi bên giường người mẹ trẻ
mười bảy tuổi cô đơn
tập mỉm cười nụ cười đã quên
bất giác sững sờ nhìn bầu vú tròn
rưng rưng nhìn cái vụng về luống cuống cho con bú
bất giác đưa tay lên ngực mình
nghèn nghẹn niềm đau cũ
vết thương cũ không lành
bỗng thấy mình thật quá vô tâm
khi bước khỏi chiếc giường này
cảm giác hôm nay đậm đặc
chồng lên hàng ngàn cảm giác
trước hàng ngàn sản phụ sinh nở trên tay
em gái ơi, đứa con máu thịt của em
đã dạy em và tôi cười rồi đấy
ngoài kia,
giàn hoa pháo mãi hoài vô thanh trong nắng.



5

ĐIỆP KHÚC TRẦM

em ru con thinh lặng
đêm ạ à ơi một điệp khúc trầm
con hồng hào tròn giấc
em ru tuổi thơ em
xanh xao khóc ngất
trong chập chờn khuya thanh thản
dễ dàng quên đi sao cứ muốn nhớ về
sơ sinh, đâu phải lụa hồng
nôi tre ai cho
tả tơi manh tã
chái lá dừa lọt nắng dột mưa
cha dựng ven bãi tha ma
(ơi mảnh đất ba mươi năm em sống!)
em dễ dàng xóa nỗi xác xơ
xám buồn kí ức
sao cứ đau đáu gan lì bám vào xóm này
để nhớ
nhớ, như một điệp khúc trầm
thinh lặng
nhớ, trong niềm thanh thản lạ lùng
sao cơ hồ day trở, trở trăn!
ôi tuổi thơ trần truồng
lấm lem bụi cát
lẫm chẫm bụng ỏng da chì
tiếng đàn bầu buốt tim
vọng cổ ngân nga mênh mang não nuột
âm thanh chai rượu vỡ
cả tiếng chửi thề phận số
tung tóe
từ cuộc nhậu láng giềng
cay nhói tuổi thơ em!
đêm ạ à ơi thanh thản lạ lùng
em ru con ngủ
một điệp khúc trầm
thinh lặng.



6

NHỮNG MIỀN KHUẤT

trưa hoang vắng
gió thiêm thiếp ngủ
nhà thương ngập nắng vàng rười rượi
người đàn bà áo trắng ba mươi tuổi
đi quanh lặng nhìn bóng mình
trong bóng cây bóng nắng lung linh
mỗi con người – mỗi vũ trụ mịt mùng
có kính viễn vọng nào cho em quan sát
thăm thẳm vạn sông trời vô thức
ảo hóa gió hồng bụi nâu
chập chờn sóng đen mây biếc
người đàn bà áo trắng cười khẽ, trĩu buồn
trưa nhà thương hoang vắng
rười rượi nắng vàng
hoa cỏ ngoài sân đong đưa ngủ
và em
sao cứ mãi hoài tra vấn chính em
xới lật ngoài em trong em
làm sao khai hoang nghìn miền khuất tâm hồn
đáy bể vạn mét sâu
vạn vạn mẩu san hô
rong rêu cát mặn
muôn trùng thăm thẳm tâm linh
còn châu lục nào trong em chưa khai phá
em thám hiểm chính em
nghìn đỉnh núi cao
bí ẩn
mây mù huyền thoại
giá như tới được mặt trời trong ngực!
và hỡi ơi mặt trăng đất đá buồn tênh
chân bước bồng bềnh tìm chàng Cuội, trong em
huyễn mộng vỡ
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
thách thức chính mình
lặng lẽ một mình
mỉm cười rưng rưng nước mắt
trưa nhà thương hoang vắng
rười rượi nắng vàng
hoa cỏ ngoài sân đong đưa ngủ
bất giác
chợt hiểu mỗi người bình thường đều có
những khoảnh khắc âu lo khắc khoải của thiên thu
những cõi miền buốt bỏng gào thét
tận góc khuất tâm hồn, mịt mùng vô thức
bất giác
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
quay vào chải tóc
tóc ơi đừng rối
có sợi thần kinh nào đứt chăng
bên trong chiếc gương mờ
một khuôn mặt lạ
thảng thốt
thôi, hãy tập mỉm cười
mỉm cười
tôi ơi.



7

GIỮA RỪNG CÂY MUÔNG THÚ

ngày nghỉ cuối tuần buồn hững hờ
mộng du cùng con
ngàn loại cây
trăm giống thú
líu lo ríu rít gầm gào
thênh thênh
ngát xanh gió rừng
trong lòng thành phố
mắt em lãnh đạm đến giật mình!
ơi người trăm năm
không thể trăm năm
cũng đành
nhưng sao chúng ta u mê đến vậy!
trái tim gỉ sắt hóa ngọc hồng, đã vỡ
những miểng sắc không nằm yên, đâu đó
trong bàng hoàng, cắn nát môi trấn tĩnh
em xé lồng ngực em ra
cắn răng gắp ra
ôi vết thương vô hình, mãi bật máu
mặn môi nước mắt!
năm năm
con đã lớn
tung tăng một mình
cỏ xanh
quả bóng đỏ lăn trên lá vàng, lác đác
em có đánh rơi miểng hạnh phúc vỡ nào không
có ai mang đến vuông thảm này chăng
em sợ chân con tứa máu
bao sợi thần kinh rung cảm đã đứt
có vương vãi xin đừng vướng chân con
tung tăng với cỏ xanh lá vàng bóng đỏ
xin đừng vướng chân con!
có phải giữa rừng cây muông thú
tuổi ba mươi, day trở, trở trăn
vết thương em
hóa nên lẩm cẩm?
có phải chúng ta điên vì khát vọng làm người?
em quỳ trước thảm cỏ mượt
trải lòng như cỏ xanh
ấu thơ con tung tăng cùng bóng đỏ lá vàng
bật khóc
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
nhìn mồ hôi long lanh mặn
trên trán con, trên môi con
biết đấy cũng là nước mắt
mồ hôi là nước mắt của niềm vui
đừng khóc vì buồn, tôi ơi tôi ơi.



8

BÃI THA MA TUỔI THƠ

tuổi thơ em quanh quẩn bãi tha ma
mươi túp lều chen trăm nấm mộ
người sống hoang dã kẻ chết hoang vu
cuối hẻm sâu xóm phố
tuổi thơ em quanh quẩn cột đèn
phù du bay, chết rụng khuya vàng vọt
hẻm rẽ ba, ngập rác
gập ghềnh đá lát
tủ thuốc lá, và rổ cóc xoài
trưa nắng xát, chiều mưa chan
hiu hắt!
ngong ngóng cha về
cha mặc áo beo rằn ri sắc rừng
sau những lần cuồng trong bố ráp
chú thay chân bốc vác
oằn lưng tuổi mười lăm
em ê a học vần
dưới ánh mắt buồn rầu, lầm lì, phẫn chí
bàn tay chú sần chai trên cuốn vở nhàu
con số gập ghềnh
chông chênh đá lát
nét chữ bùng nhùng kẽm gai, cọc sắt
Lục Vân Tiên nắn nót đôi câu
giấy ô li dọc ngang như phên rách
nhịp vần tục ngữ giằng níu vào nhau
khỏe chắc
vững như cánh tay cuồn cuộn cơ bắp
dìu dắt em dù chông chênh hẻm sâu.



9

NĂM ĐẦU TIÊN ĐẾN TRƯỜNG

tuổi đến trường của em
bước cha về vẹo xiêu nạng gỗ
hốc hác đen gầy
sững sờ cái nhìn xoáy đất!
tuổi đến trường của em
lần đầu sắp hàng thẳng tắp
bước vào phòng vách gạch tường vôi
cặp sách mua bằng đồng tiền thương tật!
tuổi đến trường của em
khiến cha bật dậy
xấp vé số cầm tay cắn răng rảo phố
nhờ sự mủi lòng
và cả niềm e sợ
trước lính tráng cụt chân
lọc cọc nạng gỗ
đêm về nén tiếng thở dài
tuổi đến trường của em
vẫn ê a hồn nhiên thơ ngây
mẹ chưa nguôi bàng hòang
lắm khi, khóc ngất
rồi thắp hương,
tạ ơn Ông, Bà, Trời Phật
thời súng đạn,
thương phế là vận may!
tuổi đến trường của em
nét chữ tròn đầy, dòng chữ thẳng ngay
nhờ bước chân cha trở về xiêu vẹo
hốc hác đen gầy.



10

CÁI ĐẸP SINH NỞ

buổi chiều vàng chín nắng
bầy sẻ nâu lích rích nhặt cỏ khô vàng
dáng liếng thoắng tìm mồi trên đất
mùa động tình giao phối và sinh nở
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
tập lại nụ cười đã quên
nắng sáng trên gương mặt nhẹ nhõm
lấm tấm lóng lánh mồ hôi
xin mỉm cười với đất trời
sau mấy giờ vất vả
ơi buổi chiều nắng đẹp
người em gái hai mươi tuổi sinh khó
đẹp khổ đau đẹp quằn quại
đẹp rũ rượi tóc xòa ướt đẫm mồ hôi nước mắt
cả đỏ tươi hương máu
đẹp khỏa thân xanh mét
trên giường sáng trắng kim loại
đẹp vòm ngực – ơi vòm ngực chúm chím
trái cau tuổi phát dục dậy thì
ơi tuổi mười ba
sau tháng năm ủ kín hương trinh
đã tròn căng chín mọng vú sữa…
… đẹp đóa hoa khô héo cho lần kết trái
trên cành lung liêng nắng…
một đời đàn bà một đôi lần hoa
đẹp tan nát đẹp xé nát
cho Sự Sống!
ơi Sự Sống, nẩy sinh và sáng bừng
từ cái đẹp trần truồng
hoan lạc thiên đàng xác thịt
và cùng cực như chạm vào cái chết địa ngục
ơi Sự Sống
Người Đàn Bà Đích Thực nào cũng vĩ đại!
em gái ơi, người mẹ hai mươi tuổi
mang thai lần đầu
ngôi ngang
trào nước mắt lo âu
tôi nỡ nào rạch mũi dao lên làn da bụng tươi tốt nhường kia
dẫu biết sẽ nút vết nứt sông suối núi rừng
như Đất
xinh đẹp nhường kia
ai đã ngợi ca như Quả Đất
đã mấy mươi lần nhẹ xoay cho con em
tôi đã đọc thấy tín hiệu qua màn hình
một cháu gái kháu khỉnh
ơi khung cửa của vòm trời lòng mẹ
Cửa Sự Sống
mở ra phía mặt đất
đứa trẻ nào cũng giáng thế từ lòng mẹ
cháu bé ngôi ngang đã xoay về phương đất
để nương tựa vào đất đứng thẳng trên đất
làm Con Người!
và cháu gái đã ra đời
tiếng thở đầu tiên nghẹn bừng tiếng khóc
nhân dục lên tiếng khóc?
vâng, và cả hạnh phúc lên tiếng khóc
như người mẹ hai mươi tuổi kia đã khóc
ướt mặn môi cười!
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
mỉm cười với chiều nắng đẹp
mỉm cười với đất và trời
đàn chim sẻ đang mùa động tình giao phối
đang se cỏ vàng rơm vàng kết tổ
cho Sự Sống
tôi yêu đàn chim sẻ nâu vì đàn chim sẻ nâu là đàn chim sẻ nâu
tôi yêu em, người mẹ trẻ hai mươi tuổi
đã sinh hạ một Con Người
ơi chiều nay, nắng ngọt ngào hương mật
nắng vàng óng niềm vui
mẹ Trời Tròn con Đất Vuông
nắng thần thoại, chiều ơi
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
còn lại một mình
gặp lại chính mình
nắng chiều vàng chợt úa
nhớ đôi mắt nâu trẻ thơ
nhớ tiếng cười trong veo nước suối
nắng úa vàng rưng rưng
sức sống của mẹ ơi
mẹ sợ hãi một mình.



11

QUÊ HƯƠNG CÙNG ĐINH

có bao giờ anh tra vấn xới lật chính anh?
… hay em sinh ra, lớn lên trên bãi tha ma
cuối hẻm sâu hoang vu ngập rác
xóm cùng đinh thành quê hương
địa ngục với anh chăng?
ngõ khuất tim em có cọng rác nào không?
tính nết em có nét nào man dại
cây cỏ mộ hoang?
em, đứa con gái con nhà cùng đinh
anh đã biết, và tất cả, anh đã biết
chia tay nhau, em giật mình, ngơ ngác
em soi lại em trong ánh mắt anh
đã xa, không xa lắm
vẫn nghìn trùng!
hun hút!
em soi lại em trong ánh mắt bạn bè
đã quen nhau ba mươi năm dằng dặc
em, người đàn bà kiêu hãnh con nhà cùng đinh này
cúi xuống lòng mình
trung thực cười, trung thực khóc
ôi hạnh phúc!
có bao giờ anh xới lật tra vấn chính anh?



12

RUỘT THỊT

bão táp cách mạng thổi tràn thành phố
giạt về người chú
đã lột áo cởi giày
căn nhà cũ từ lâu lợp tôn thay lá
chào mừng cuộc sống đời thường
áo cơm khốn khó
tủ thuốc lá, rổ cóc xoài
thêm soong khoai sắn hấp
cha ra lề đường bơm lốp vá xăm
lần đầu tiên trong đời, chú khóc cười cười khóc
biết chắc từ nay sẽ không chết đạn
lại bốc vác trần lưng bến cảng
lần đầu tiên em thấy mặt người dì
(dì vội lau tòe son bự phấn)
thoắt đến và khóc ngất ra đi
xót xa tiếng khóc của dì
mãi hằn trong em vết cháy!
ruột thịt của em thế đấy
địa ngục với anh chăng?
nhưng anh biết rồi
và đâu ngộ nhận thiên đường!
thôi thì đành mỉm cười
có những điều tưởng đã yên lành
bỗng một hôm trái tim anh nhức nhối?



13

KHẢO CUNG CỦA HỒN NHIÊN

má ơi, sao nhà mình không có ba hở má?
ờ, nhà mình không có ba
vì sao hở má?
ờ, vì không có ba
không, không, má giấu con!
đứa bé khóc tức tưởi
nhà ai cũng có ba, sao nhà mình không?
ờ, nhà mình không có ba
đứa bé khóc òa
nín, nín giùm má đi con
má, má kêu ba về đi!
ba không về
ba ở đâu, sao ba không về?
trong thành phố này thôi, nhưng không về!
sao không về hở má?
má dẫn con đi kiếm ba đi!
má đã tìm gặp nhưng ba không về
đứa bé mở tròn xoe đôi mắt, ràn rụa khóc
má ơi, sao vậy? ba không thương con sao?
nín giùm má đi!
ba không thương má, thương con sao?
nín giùm má đi!
má ơi, sao ba không thương nữa má?
ờ, ba không thương má con mình nữa
sao ba con Li thương nó?
má không biết
đứa bé bấu vào vai mẹ
má, má dẫn con đi kiếm ba đi,
con sẽ bắt đền ba, buộc ba về!
không, không, không thể buộc ai về,
nếu người ta không muốn về,
cũng chẳng bắt đền làm gì trong chuyện này,
con nín đi, đừng hỏi nữa
đứa bé giẫy nẩy khóc lớn
nín, nín giùm má đi con
phải bắt ba về!
không, má không bắt buộc ai hết,
không, không bao giờ!
người đàn bà mím chặt môi, úp mặt khóc.



14

CÀNH LÁ MỤC VÀ NGỌN NẾN

có phải tôi rơi vào cơm lốc không
khi mãi hoài xoáy sâu, cày nát chính mình?
phân tâm giải mã chính mình?
tôi là ai? và sẽ ra sao?
như nhà văn nửa mùa tự săm soi
tự soi mói trái tim đen và đỏ
tôi cứ mãi hoài tự vấn, mổ xẻ chính mình?
đã quá miệt mài
trắng ngày trắng đêm mọt sách
đã quá bầm dập với va đập sóng đời
đã khóc đã cười với hàng ngàn sản phụ,
hàng ngàn người bệnh
bản thảo nghiên cứu chất chồng
như lá
phủ lụt cả giấc ngủ
quanh tôi bao ánh mắt kính thương quý mến
nhưng tôi còn quá trẻ chăng?
cánh chim khờ khạo bay
vườn sương lấp lóe tia nắng ấm
ngu ngốc trải lòng trong tiếng hót tình yêu
dở hơi trước hừng đông hạnh phúc
sợ mưa hừng đông
nên hừng đông bão!
người đàn bà ba mươi tuổi
lặng lẽ
mỉm cười
mở mắt nhìn trân trối trần nhà
màu sơn ố vàng khi không trắng lóa
đừng khóc, tôi ơi
chẳng có việc gì phải ướt bỏng nước mắt
khóc ròng một đời, dù để tỏa sáng
dù sáng cho đời
như ngọn nến
tôi không muốn thắt buộc ai một điều gì
có phải nơi chiếc bánh hôn nhân
đã lẫn vào chất cay chát
của bóng tối lường gạt
hay trong anh ngọn lửa tình yêu đã chết
có luật pháp nào làm bật lửa trái tim
trái tim ấm mềm
lại chạm trái tim ấm mềm, bừng sáng?
đời sống có nặng oằn chăng
như xiềng gông
khi khóa đời nhau bằng chút nghĩa khô cằn?
hay em đã ảo tưởng
trông chờ một vầng sáng nào đó trong anh?
em hết tin vào trái tim
trái tim nào cũng u mê quá đỗi!
có lẽ chỉ có hạnh phúc chăng,
khi tính lương thiện sáng ánh trăng và nắng trời của cái đầu
định hướng
điều khiển hồn nhiên nhịp tim
điều khiển hồn nhiên
nhịp mực nước
điều khiển hồn nhiên
nhịp mùa màng
trong tình cảm?
đừng khóc, tôi ơi
chẳng có việc gì phải ướt bỏng nước mắt
như ngọn nến bất hạnh
dù tỏa sáng cuộc đời
tôi cũng là ngọn nến
gắng chảy ròng mồ hôi
tôi không muốn trói buộc ai một điều gì!
em đã sòng phẳng đến lạnh lùng
nói hết
những gì về em!
mong được là con suối trong veo
phơi bày lòng đá
cành lá mục nào
cũng tự đốt sáng lân tinh xanh biếc?
xanh biếc sáng, nhờ bóng tối?
và em đã xua đi bóng tối dối trá
khi ta cầm tay nhau
bên mâm quả đỏ, xanh thắm trầu cau
xanh và đỏ những chùm kẹo cao su có tên gọi Trầu Cau
những chùm bong bóng Trầu Cau
nâng bó hoa ngày cưới!
người đàn bà lặng lẽ ba mươi tuổi
nhìn lên trần nhà
mở mắt trân trối
mím môi cười, kiêu hãnh khóc
ơi cuộc sống!
cuộc sống chẳng bao giờ dễ dàng
cho những tính cách mềm xàu
lá chuối non xanh lét
chóng vỡ trứng mỏng
pha lê gốm sứ
nhưng giá định kiến đời đỡ ngạt
đỡ thổi gió oi bức
đỡ xóc hơn
thấu suốt nhìn vào mắt nhau
nhìn vào mắt nhau
và cúi xuống lòng mình
chất người thấm vào cỏ cây đồ vật
vào anh
vào em
làm sao anh và em chia tay
hạnh phúc vỡ
con như đứa trẻ mồ côi!
người đàn bà lặng lẽ
mím môi cười, kiêu hãnh khóc.



15

LẰN ROI

mẹ ơi
con không trông chờ một độ sáng cần thiết nào
trong con người ấy
khi ngọn lửa ấm nồng đã tắt
bài học thấm thía
với đời, không thể sống nổi bằng đầm đìa nước mắt
con tin vào sức mạnh của chính mình
như Đất
sau vầng trán mỗi người cũng chỉ là Đất
nơi từ đó mọc lên mái tóc óng mềm
và làn hương trí tuệ!
con kính trọng ánh sáng ngọn nến
đương đầu với bóng tối
không muốn nhìn mồ hôi thành nước mắt
bài học từ nghìn năm và đời mẹ
hãy khóc nỗi khổ đau bằng mồ hôi
tuổi thơ con đặc quánh bóng tối
nếu mẹ không là mẹ
và sẽ tối hơn bóng tối
nếu cha không là cha
nếu chú không là chú
thắp lên ngọn lửa sáng
ròng ròng nóng bỏng mồ hôi
tuổi học trò tím mặt tủi cực
trước se sua vênh vang
dẫu rất hồn nhiên rất bản năng
của chúng bạn chưa biết đói khát rách rưới!
sao quên vị cay và đắng
bởi cặp sách cũ sờn
đôi dép mòn đế đứt quai
trước ánh mặt giễu cợt ngây ngô
tiếng cười ác độc thơ dại!
có di truyền và đột biến trong con chăng
nỗi uất hận của cha
niềm phẫn chí của chú
tạ ơn mẹ lòng nhẫn nại sớm hôm tảo tần thầm lặng
đậm hương mưa dầm tê tái
và dù nắng lửa
lòng cát trắng luôn luôn dịu mát
đằm thắm trong con
khát vọng!
lằn roi chú đau đời
như quất tuổi thơ con:
gắng học!
cha rơi nước mắt xuống đôi nạng gỗ
ướt trang sách con:
gắng học!
học, đó là lối thoát cuối cùng
không cách nào khác!
học, như một thách thức thân phận
con, con gái nhà cùng đinh
con không muốn nhận quà Tết bọc giấy màu rực rỡ lòng bố thí
con không muốn nhận quà khuyến khích hoa hòe
xoa dịu kẻ nghèo khốn cuối năm
để chụp ảnh triển lãm hào quanh người giàu
con phải là người chiến thắng
bằng chính khối óc sáng lòa của con
phần thưởng
phải chói ngời căn nhà lá dừa ọp ẹp mái tôn rỉ rét!
phải trở nên quý báu
những chiếc áo rách!
phải trở nên cao sang
những nốt chai sần bốc vác!
ôi nụ cười
trên gương mặt cha tàn phế héo hắt
trên gương mặt chú nát rượu uất hận
trên gương mặt mẹ hốc hác buồn lo
cảm ơn mẹ, dòng sông thầm lặng
đằm thắm trong con
khát vọng!
và bây giờ, mẹ ơi, con của mẹ
người đàn bà ba mươi tuổi,
bơ vơ, mồ côi
chẳng lẽ gục đầu bên tiếng đàn bầu
nghe chú trào nước mắt
khi người ấy đã phủi tay ra đi!
ngang trái đã quất lên số phận con và cháu mẹ làn roi:
với đời, đừng trông chờ ở người khác
đừng trông chờ, không trông chờ, tôi ơi!
con xin thắp lên trên bàn thờ
và trong ngực con
hai ngọn nến
ròng ròng mồ hôi không phải nước mắt
tỏa ánh sáng, lung linh
giạt xô cùng bóng tối.



16

NỬA KIA CỦA SỰ THẬT THÂN XÁC…

cơn mưa rào buổi chiều tạt vào cửa kính
mát lạnh không khí đã được điều hòa
những đồng sự cùng tôi trắng toát áo quần trắng
một gò bụng nhô cao trắng màu da đàn bà
vuông vải trắng khoét lỗ
dưới độ sáng vài trăm ngọn nến của chùm đèn
dao mổ trắng sáng trong tay
thoáng chút đa cảm
tôi sắp tàn nhẫn rạch xuống Cái Đẹp
(có phải chút đa cảm lúc này đồng nghĩa với bất nhân?)
người mẹ bốn mươi lăm tuổi
và bào thai con so đang cần cứu sống
cắn răng rạch mũi dao, máu tứa
máu thấm vào ga trắng hồng tươi
nước ối tràn
đứa bé đỏ hỏn òa khóc sau cái phát khẽ vào mông
những tiếng cười vui sau khẩu trang trắng
kim chỉ khâu và liều thuốc hồi sức
một ca mổ
nhẹ nhàng và dịu dàng
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
rời phòng mổ, đứng nhìn mưa
nền trời lóe chớp như dao rạch
con dao thời trung cổ
con dao kinh viện, con dao khổ hạnh
Đông và Tây
đã rạch xuống thân xác đàn bà
thân xác loài người…
ơi một Con Người vừa khóc ngợp tiếng thở đầu đời
khỏe hồng xinh xắn
có lẽ đang tràn ra những rêu nhớt xanh
đen tích đọng khi còn trong lòng mẹ
Con Người khởi đầu từ lòng mẹ, khác chi
hạt lệ hạnh phúc, khổ đau
gieo xuống
đá xám cát trắng phù sa sau vầng trán
mầm sống tươi đẹp
như hạt thóc gieo trên bùn…
dạ con tròn quả bí
mạch máu là thân dây
thức ăn hằng ngày khác chi phân bón…
vinh diệu Đất, vinh diệu Phân Bón
vinh diệu những thước ruột
chất chứa
Phân Bón thối rữa trong bụng Đất…
Con Người! Con Người là Đất!
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
sau ca mổ cứu sống người mẹ và bào thai
đứng nhìn trời
sấm sét rạch nền trời, mưa xối xả
vớ vẩn, bâng quơ
tập lại nụ cười đã quên, thanh thản
vâng, đó là nửa kia của sự thật tình đời
buồn gì đâu hỡi sự thật cũ mèm!
ngoài kia, mưa xối xả cơn mưa chiều
rạt rào
thanh thản
ơi cháu bé đỏ hồng xinh xắn
ơi Sự Sống!
cơn mưa chiều triết lí vu vơ
có lẽ nên chuyển bệnh án trái tim tôi
qua ngành tâm thần chăng?
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
mỉm cười tự giễu
dắt xe bước dưới mưa
giật mình gặp lại chính mình
phóng xe nhanh về trường mẫu giáo
chạy trốn chính mình
ơi đôi mắt nâu trẻ thơ
ơi tiếng cười trong veo nước suối
người mẹ thảng thốt kêu cứu đến con mình
xối xả cơn mưa chiều
con ơi, mẹ sợ hãi một mình.



17

ÁM ẢNH

đêm khuya
quạt máy thổi cơn gió dài vô tận
người đàn bà nằm bên con
bay lên bay lên cùng giấc mơ
níu vào bồng bềnh mây hồng
gương mặt thiếu nữ mười bốn tuổi trẻ con
thiêm thiếp xanh xao
phòng hồi sức thoảng hương không khí lạnh
bên kia vách kính ngăn, lồng kính sơ sinh non tháng ấm
đứa bé dị tật ngon giấc hồng hào
vô nhiễm niềm đau thân phận
hơi thở đều, nhịp tim khỏe
bên này, giọt giọt nước thuốc
giọt giọt huyết thanh
giọt giọt máu
rơi vào tĩnh mạch
người mẹ thiếu nữ mười bốn tuổi xanh xao
xanh xao mặc cảm lầm lỡ
xanh xao bởi vết mổ sinh nở
nào đã trọn đầy cơ thể để làm mẹ!
khung xương chậu còn quá hẹp
đôi vú trái cau
thiếu nữ sinh ra lớn lên
giữa môi trường phố phường ngoại thành
sao em thơ dại quá
những nét cong chưa tròn
dẫu nguồn máu tinh khiết người nữ
đã mười mấy con trăng đỏ thắm
bỗng vội bị làm mẹ!
làm sao giấu được vết sẹo
và bao nhiêu lằn nứt trên thành bụng non tơ
làm sao tiếp tục đến lớp
làm sao nuôi con
làm sao đủ sức bước tới chặng đường tương lai
bỗng quá dài,
và có lẽ không còn tươi sáng,
cùng con, đứa con dị tật
bóng tối và mây đen mặc cảm!
và em còn là cô bé mau nước mắt!
em cũng biết trước
con em
tiên thiên không đủ đầy
qua chẩn đoán siêu âm!
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
đã bảo sẽ sẵn sàng…
… trời ơi, một Con Người vô tội
còn đang bào thai
xoay chưa tròn tuổi lòng mẹ
để cứu người, thiếu nữ mười bốn tuổi
sao em và mẹ em lắc đầu rấm rứt khóc!
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
biết mình sai lầm và không sai lầm
sai và đúng còn tùy ở ánh mắt, bao nhiêu
ánh mắt xóm giềng, bè bạn, thầy cô
sai và đúng còn tùy ở ánh mắt, bao nhiêu
ánh mắt của cả cõi đời và luật pháp
sao không gửi con vào viện từ thiện?
hay nhà bà con nào đó?
em tự chịu trách nhiệm
nhưng trách nhiệm đâu chỉ mình em!
còn là sự kém cỏi về y học
và hạn chế y học trước bức thiết đời!
người bạn trai cùng trường của em đâu rồi?
người đàn bà bác sĩ ú ớ trong mơ:
xin được điều tra
xin được hòa giải
xin được xét xử!
phạt tù chăng? tử hình chăng?
như xa xưa và đâu đó bây giờ
luật pháp
biến người bạn trai ấy thành kẻ tật nguyền sinh dục chăng?
hoặc buộc chung sống vợ chồng chăng?
án treo suốt đời cho người bạn trai ấy chăng,
trong cuộc sống chồng vợ cùng em?
sự bất công tự nhiên chỉ dành cho người nữ chăng?
sao mỗi trinh tiết người nữ là dấu chỉ trình-độ-người
của toàn nhân loại?!
và còn con em nữa
con hoang và dị tật!
(vẫn biết có những dị tật thiên tài
những dị tật nẩy sinh thiên tài!)…
dẫu sao, bất công tự nhiên
cả bất công loài người
trút lên bé bỏng vai em
cùng đứa con bất hạnh!
người đàn bà bác sĩ mê sảng
ú ớ trong mơ
trong mơ
đám đông đàn bà điên cười sằng sặc
sao Thượng Đế không là lưỡng tính?
ông Trời vạn nghìn năm đày đọa đàn bà!
ngỡ trăm cánh tay nhịp vỗ cánh bay
(dẫu thời Vật Tổ
hái lượm săn bắt, hồng hoang)
bồng bềnh bay bay mơ tìm Tiên Giới
sống bằng quả và nước cam lồ
thuần khiết thanh tao
Con Người thành Người
kính cẩn nâng Hạt lên đầu
gieo vào lòng đất
bay bay, cuối giấc mơ vực tối
thăm thẳm sâu, lạnh buốt, bay lên
bay lên
rơi hẫng vào khoảng chân không
quạt máy thổi cơn gió dài vô tận
đêm khuya
người mẹ níu vào đứa con trai
níu vào chiếc phao giữa biển sóng
con ơi, mẹ sợ hãi một mình.



18

TUỔI MƯỜI BẢY CON NHÀ
CÙNG ĐINH

tuổi mười bảy của em đâu rồi?
tủ thuốc lá và rổ cóc xoài
soong khoai sắn hấp
nắng xát, mưa chan
cột đèn vàng, thiêu thân bay để chết!
tuổi mười bảy của em đâu rồi?
năm tháng xa xăm
bâng khuâng tiếng hát
tuổi dậy thì muộn, ngỡ ngàng
cơn sốt vỡ da làm người nữ
mênh mang buồn
trong thôi thúc reo vui
một mình thi thoảng đắm say mộng mơ
xa xôi mắt rời trang vở!
tuổi mười bảy của em đâu rồi?
em làm con gái
thời chỉ ước được ăn no
thời học trò không tốn tiền trường tiền sách
ai đeo đuổi giấc mộng bên kia biển lớn
em thương đất nước mình
và em tin sẽ được bay lên cùng khát vọng
dẫu sao, em, con nhà cùng đinh!
em còn có con đường nào đâu!
học, không cách nào khác
sân trường đại học
chưa phải thiên đường
nhưng nơi đó, em được nhẹ phần cơm áo
giúp em chữa lành hai vết thương buồn
di truyền trong em
từ đất đai quê hương nguồn cội
từ hẻm sâu rẽ ba, ngập rác
từ xóm tha ma, hoang dã
giữa xa hoa lỡ mùa và sóng ngầm thành phố!
tuổi mười bảy của em đâu rồi?
người con trai ấy
dừng chân, đọc trộm thơ em
mua vài điếu thuốc,
thờ thẫn, dăm lần
hỏi thăm một nấm mồ hoang
chẳng còn ai nhớ nổi!
nắm tro cha em
dòng sông mang ra đáy biển
em cũng chẳng biết có về bờ!
chỉ biết nói với ai kia triền đất
người tha ma
tiễn biệt xương cốt tha ma
tuổi mười bảy của em đâu rồi?
người con trai ấy bắt hồn em
như đòi nợ
em ngơ ngẩn ngẩn ngơ
nhưng hai vết thương bẩm sinh
nhói buốt!
em úp mặt, sững sờ
cột đèn vàng, thiêu thân bay để chết!
tủ thuốc lá, rổ cóc xoài, héo khô
soong khoai sắn hấp, và thơ học trò
nắng xát, mưa chan, đèn hẻm úa
đâu rồi,
tuổi mười bảy
con nhà cùng đinh, bâng quơ?



19

NỀN TẢNG, LÚC NÀY

cha kính yêu ơi
chẳng hiểu vì sao, lúc này
con chỉ đắm chìm vào suối đắng
dòng sông chua chát buồn
quả thật, một đời oằn gập cay cực
nhưng con búp bê nào cha nhặt được
không hồng hào niềm vui sao!
chiếc bánh trung thu tàn trăng hạ giá
không rằm sáng cả nhà sao!
dăm cuốn tuổi hoa sách nát
không nở bừng thơm ngát
khi chú trao cho con sao!
dẫu niềm vui tội nghiệp
nhưng trong veo rưng rưng như sương!
quá khứ dẫu xám
sao lúc này chảy qua hồi ức con đen tối!
phải chăng
cái choáng trong tim
hạnh phúc vỡ
mây giông bão kéo qua cái nhìn tâm bệnh?
tạ ơn chú, rách rưới và đói chữ
giữa một thời, chữ không đến tay người khó
chỉ nuôi tâm hồn bằng ca dao tục ngữ
lục bát mộc mạc Cụ Đồ
dăm câu bổng trầm vọng cổ
một sợi mênh mang thăm thẳm đàn bầu
tiếng cười phóng khoáng bát ngát Ba Phi
sao chú và bao người khố rách áo ôm
tứ chiếng giang hồ
đầu tắt mặt tối
lại nồng hậu và hào sảng thế!
ôi ngàn năm
những người mù chữ và lỡ vận
vẫn đào giếng ca dao khơi dòng dân ca
làm nên lục bát thuyền bè nhân hậu
bằng ngôn ngữ nương rẫy lóng lánh
vẫn trồng ra hạt ngọc điệu đàn nhịp trống
vẫn dệt thành vải, sợi bền triết lí
sáng tạo ra cổ tích, bằng tâm tư
ôi trường rèn luyện Ruộng Đất và Sông Nước
cái nhìn này có hoang tưởng không?
từ nền tảng là Mẹ là Trảng Cát
là Hẻm Phố là Tình là Đất
từ nền tảng là Cha là Chú là Phù Sa
là Bến Cảng là Nghĩa là Nước
(ơi nền tảng nghìn năm tiềm tàng
dù đã ý thức xán lạng rạng đông
dù chỉ vô thức mặt trời mây phủ)
con vào đại học
tuổi mười tám rực rỡ
tuổi mười tám chói sáng
lúc này
vâng, lúc này
sao con vội quên đi!
mây giông bão kéo qua cái nhìn tâm bệnh?
cái nhìn nào là thật?
có tự gây men ảo tưởng để vỗ về buồn tủi không?
nếu con rơi vào dinh thự
khóc u oa trong vành nôi kẻ sĩ
cái nhìn con sẽ ra sao?
uyên bác và trịch thượng?
sáng bừng và hãnh tiến
mộng du và sách vở?
chao đảo và quan liêu?
rồi tất cả gặp nhau
trong trường rèn luyện Ruộng Đất và Nhà Máy?
nếu con không rơi vào xóm tha ma hẻm rẽ ba, ngập rác
con sẽ không vất vả nhường này
không trăn trở nhường này
cảm quan không u uất đến vậy?
và có gì trái khoáy trong tâm tưởng con chăng?
bỗng dưng con trở thành AQ chăng?
người đàn bà con nhà cùng đinh!
con biết,
không ai sống nổi với cái nhìn suốt đời sũng nước mắt
buồn quá phải cười
dẫu sao, đời đâu chỉ là nước mắt!
con tự biết phải quét đi rác rưởi
trong tâm hồn con
phải chữa lành vết bẫm
từ chai rượu vỡ phẫn chí
tiếng chửi thề đau đời
trong trái tim con
con bé tha ma, con bé cóc xoài
phải khổ đau gạn lọc chính mình
(ôi bao người đã khổ đau gạn lọc
nên trong vắt hơn giếng sâu trong vắt)
để ngọt mát ca dao
để thâm trầm tục ngữ
để đằm sâu vời vợi dân ca
để nghĩa nhân lục bát Cụ Đồ
ơi mùa hương, mùa nối mùa thơm ngát
ao sen ao sen quanh nhà máy phố phường
trên cánh đồng
gió lồng lộng tiếng cười thông minh sảng khoái Ba Phi!
lúc này
vâng, lúc này
cái nhìn con tâm bệnh
choáng trong tim và phản ánh đời!
nhưng cây đước không tự tin tự hào
vào bản lĩnh vững chắc nghìn năm
của bộ rễ
sẽ ngã quỵ giạt trôi theo sóng gió!
cha kính yêu ơi, con biết
và thưa chú, làm sao cháu quên
lần thứ hai chú cười khóc chú khóc cười
em bé cóc xoài đã là sinh viên!
làm sao quên,
xóm tha ma
ngõ ba rác ơi
những mắt nhìn ngỡ ngàng thương mến
con bé cóc xoài đã bước lên
bậc thềm khoa học!



20

NÉN NHANG CHÁY BÙNG
TRÊN TRẢNG CÁT ƯỚT

tuổi hai mươi của con
đen đặc bóng tối
và trắng rợn màu cát trắng
lần thứ hai con tất tưởi về quê ngoại
để khóc vùi bên nấm mồ!
xứ sở nghèo, cằn khô không hoa
dăm bông vạn thọ héo
cơn mưa rào tháng hạ
bừng nắng nung và gió bỏng
con trơ vơ khóc mẹ!
để thắp được nén nhang
con phải đào tay xuống cát ướt
lửa bùng lên cháy hết nửa rồi
như đời người cơ cực!
mẹ cháy vội hết cuộc đời mẹ
chưa thanh thản bao giờ!
ơi quê ngoại hạn hán mưa dầm
đói và rét
lìa cội xa quê ở đợ xứ người
giữa phố phường chói ngợp giàu sang
mẹ của con hèn mọn
ngọn cỏ úa trên bãi tha ma hẻm rác
thương chồng thương con nhẫn nại một đời
cúi đầu trên tủ thuốc lá
rổ cóc xoài, soong khoai sắn hấp
tất bật quét dọn lau chùi máu mủ nhà thương
chỉ mong con không đói không rách
cơm lành canh ngọt
bình dị nhưng không bèo bọt tầm thường
mẹ sợ hãi một đời lũ thiêu thân
từng đêm bu ánh đèn để chết
mẹ sợ hãi cái phù du phù phiếm
ao ước cái chắc cái bền
chắt chiu tần tảo một đời
chỉ dám một lần đưa con về quê
ngượng ngùng lánh mặt
ruột thịt chẳng mấy ai
đau đáu xấu hổ về dì
nhà dột gạo vơi vẫn đua đòi lòe loẹt!
(dì xấu hổ với người chị cóc xoài hẻm rác
anh rể cụt què vá xăm bơm lốp
dì giấu nỗi tủi nghèo bằng chút phấn son
mặc cảm như đục vào xương!
trái gió trở trời nhức nhối!)
hai mươi hai tuổi của con thấm thía tủi buồn
tủi buồn lặn vào da thịt, vào tim
(ôi quê nội phù sa mênh mông ruộng đồng
cha uất hận, chú phẫn chí ra đi
cũng chẳng còn ai để về!
sao cha không một lần nhắc con tổ tiên mồ mả!)
có phải cha và mẹ thương nhau
nghĩa tình nẩy sinh, từ vết thương chung – mặc cảm?
hai mươi hai tuổi của con thấm thía tủi buồn
tủi buồn lặn vào da thịt, vào tim
con trơ vơ khóc mẹ!
mẹ bao năm ngược xuôi
giữa phố xá người xe nườm nượp
sao lại chết vì chiếc máy cày đường làng tuột dốc!
tạ ơn quê nghèo còn mảnh cát để chôn!
(thương cha sống với mồ hoang
chết không nơi gởi cốt!
thành phố mênh mông
vẫn chật hẹp với khốn cùng!)
hai mươi tuổi của con thấm thía đau buồn
có đáng gì trước buồn đau thời đạn bom
của Đất Bùn,
Bến Cảng!
nhưng được mẹ cha cho ăn học
(cảm ơn thời không tốn tiền trường tiền sách)
để ý thức về nỗi đau buồn
buồn đau thêm!
con muốn ngu muội về cái nghèo cái khổ
đất đá biết buồn đâu!
con đam mê tri thức làm gì
công nghệ làm gì
dao phẫu thuật làm gì
bây giờ, con cần một viên thuốc an thần
chìm trong ngu muội!
con yếu đuối rồi chăng!
mẹ ơi.



21

NỬA CỦA CHA NỬA CỦA MẸ

buổi sáng
nắng vàng tơ non
tơ non phố phường tơ non bụi bặm
tơ non màu xanh ngoại thành
xin giã từ nỗi buồn khuya vắng
con tròn giấc ngủ trẻ thơ
còn tôi một mình tôi
trang sách, trắng
màn hình hồ sơ bệnh án, trắng
bản thảo nghiên cứu, trắng
còn tôi nhìn nỗi một mình, trong tôi, lặng lẽ
buổi sáng, kính chào và san sẻ
nhà thương ơi
những người mẹ đau xé thịt
và mừng trào nước mắt
những đứa trẻ sơ sinh, đỏ hồng hay xanh tím
niềm vui cùng bao người nữ vượt cạn
nỗi đau cùng bao Con Người xoay chưa tròn chín tháng
mầm sống héo hon
sự sống tắt lịm nhịp tim
tắt rồi thoáng sớm thoáng chiều
cựa mình trong vũ trụ tối
ôm lấy chiếc nhau như ôm lấy mặt trời
đã tắt
tôi bất lực trước nỗi đau bao non yểu ấy!
buổi sáng
kính chào những người mẹ đang ngồi chờ thăm thai
chờ nghe tiếng vọng của sự sống trong lòng
đường gân xanh nẩy bật trên cổ nổi phồng trên tay
truyền nguồn sống đến sự sống trong mình
những vòng đo yên tâm
những vòng đo lo âu
những đơn thuốc những lời dặn dò
buổi sáng
người chồng này bên vợ hân hoan
người chồng kia bên vợ sầu thảm
thất vọng
những vui những buồn
kính chào và san sẻ niềm đau
ngỡ đã vô nghĩa
vẫn chưa vô nghĩa
bi kịch đã nghìn đời
vẫn còn bi kịch!
con gái hay con trai
đã trở nên vô nghĩa
vô nghĩa trước mắt nhìn vào ống nghiệm
dẫu giới tính tùy ở đàn ông…
nhưng hai mươi ba cặp thể nhiễm sắc này
nửa của cha, nửa của mẹ
phụ hệ và mẫu hệ vô nghĩa
can cớ chi mà vui hay buồn
người đàn bà bác sĩ mỉm cười
nụ cười rất nắng sớm dịu dàng
người nữ có thể cưới chồng
như mẫu hệ, nhưng nối dõi cho cha
can cớ chi những mừng vui sinh con trai
những rầu rĩ sinh con gái
ơi cuộc đời ơi khoa học
bao giờ cũng có những tiếng khóc
trước những bi kịch, trong tương lai,
vô nghĩa?
bao giờ cũng có những nụ cười
trước những thành công, trong tương lai,
ấu trĩ?
ơi cuộc đời
bao người vô sinh khóc ngất
bao người cười reo triệt sản
bơ vơ cô độc và đàn đống nheo nhóc
nỗi khổ người này là ước vọng người kia
có thể nào san sẻ và chia đều hạnh phúc?
san sẻ và chia đều khổ đau?
vâng
đã có thể tác động vào luật đời
đã có thể tác động lên quy luật tự nhiên
dù chỉ phần nào, sáng lên hi vọng
vâng
nhân đạo hơn, nhân bản hơn
theo quy luật trái tim cười khóc rất người
nhân danh Con Người
thời bùng nổ nhân số
lụt-hồng-thủy
trào-dâng-nhân-mãn hiện giờ!
nghìn xưa hỡi
sinh thực khí ước mơ phồn thực
hạt trứng hóa bọc hồng
trăm cõi trăm con!
thơ ca và khoa học lặng mình
trước hoang thai
tự nghìn xưa
là nỗi đau đi vào tôn giáo!
thành khát vọng
làm chủ quy luật tự nhiên
nhân danh Con Người
niềm tin tiến hóa thành Người!
vượn-người rụng đuôi
còn chất thú, hỡi ơi
phôi thai vô tội
trong mưu đồ chính trị
trong bi kịch lịch sử!
những trang kinh những dòng biên niên
ướt thấm nỗi niềm nghìn đời nhân loại!
vâng
phải giành giữ
Quyền Chủ Động Thụ Thai
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
tập lại nụ cười đã quên
(cái choáng trong tim
thổi tắt ánh sáng gương mặt)
ngoài kia,
những chùm hoa pháo
mãi hoài vô thanh trong nắng
bỗng dưng, sợ hãi cảm giác lẻ loi
một mình khuya vắng
một mình
nhìn vào nỗi một mình
khi con đã ngủ
cảm ơn con đã sinh ra cho mẹ một ngã khác
cảm ơn nhà thương đã sinh ra cho tôi một ngã khác nữa
cảm ơn hai phụ lưu những phụ lưu
đổ vào dòng chảy đời tôi
dòng chảy cạn vơi dòng chảy kiếp người
tuôn chảy
cho tôi đủ sức nhìn vào chính tôi,
một bản ngã đã tượng hình,
tự mầm phôi giây phút đầu
tinh cha gặp noãn mẹ,
hòa với nghìn xưa vạn cổ
ngoài kia,
những chùm hoa pháo
mãi hoài vô thanh trong nắng.



22

VẾT THƯƠNG TÌNH YÊU

hôm qua lại đi ngang trường cũ
muốn khóc với bóng cây thuở học trò rưng nắng
nhưng chẳng việc gì phải ướt sũng nước mắt!
dẫu sao, cũng sáu năm dài ở đó
tuổi mười tám rực rỡ trắng ngời
tuổi hai tư chói sáng tím ngát
ôi tuổi hai mươi hai
từ quê ngoại cát trắng tang chế
bên nấm mộ
chỉ một mình tự chít khăn sô
suýt gục xuống
thành nhánh xương rồng mộ chí
úa trắng hoa buồn
con về trường héo rũ
căn nhà tôn một nửa vắng hoang
choáng nỗi hắt hiu
cảm giác từ đây vĩnh biệt cả nụ cười
dù cơ cực mức nào, đau đớn mức nào
vẫn có thể gánh chịu trăm nghìn gánh nặng
nếu còn mẹ
đứa con gái nào
cũng cần một điểm tựa một tay vin
mẹ là điểm tựa là tay vin
cho con cheo leo bước qua cầu tuổi trẻ
vực thẳm, bao nhiêu là vực thẳm!
ôi tuổi hai mươi hai côi cút
đôi chẵn, lẻ loi
sững điếng, run rẩy
người bạn trên một lớp ngỏ lời yêu cháy bỏng
tôi vội vã nắm chặt bàn tay
ấm nồng, tin cậy
rồi bàn tay ấy cũng vội vã hất bàn tay tôi
khi đã biết nỗi niềm côi cút
thân phận con bé cóc xoài hẻm rác tha ma
để lại trong trái tim tôi
vết sẹo tủi nghèo!
vết sẹo tình-yêu-bị-xem-như-một-trò-đùa
chạm tận cùng nỗi đau tự trọng!
cần một điểm tựa, một tay vin
tôi vin vào bàn tay bạch tuộc!
chất bạch tuộc nhớt nhờn
chính người ấy không tự biết!
chất bạch tuộc bản năng đã trở thành một ý thức thường tình
chất bạch tuộc, xót xa sao,
trong trái tim người đã trải qua
hai mươi hai năm cơ cực bến đò!
thời buổi trái tim hóa hầu bao tham vọng đểu cáng!
nhưng trong quãng bão lốc quăng quật
tôi không kịp nhìn ra
suýt mất trắng!
đen đúa vực thẳm!
Con Người, Con Người, tôi hỡi
trinh và tiết muôn thuở là chất người
giá trị ấy không cổ! khác với muông thú!
tôi cúi đầu trước Kiều
(dẫu vườn khuya xăm xăm một mình băng lối!)
dòng nước mắt tự khinh bỉ kéo gương mặt tôi sát đất
muốn đập vỡ tấm kính soi gương mặt tôi trơ trẽn
con bé tha ma cóc xoài suýt chẳng còn gì
suýt không còn gì để ngẩng cao mắt nhìn
khi người ấy đã van lơn toan đoạt lấy trinh trắng
(hỡi ơi trinh trắng có thể ngụy tạo
có thể biện minh tẩy rửa giả dối
trà mi không thơm và hồng thơm có thể là một
hương trinh trở thành vô nghĩa!)
may thay phút mê muội dại khờ
tôi chỉ suýt bị phỉnh đoạt,
suýt đồng nhất với tự nguyện đánh mất!
nhưng, trinh trắng của trái tim!
hạnh phúc không thể mọc từ vực thẳm đen đúa đó!
chợt nghe một tia sáng lạnh buốt, phút đó
từ nghìn xưa, có lẽ
xuyên ngang vầng trán
trong tôi, thảng thốt chói lên tiếng hét
như kiếm chém xuống tình yêu
không, chém xuống trò chơi xác thịt!
tôi vùng dậy hất bật một khối thịt
khối-thịt săn đuổi tôi khắp căn phòng
chiếc áo đã bật hết cúc bị móc phải đinh
đôi tay bị kéo ngược
như bị trói giật cánh khuỷu
tôi kinh hoàng chói lên tiếng hét
đầu húc vào cửa, cửa bật mở
khối-thịt đóng mạnh, chặn lại tiếng hét
tôi nghiêng mặt tránh,
chiếc vú bị chẹt
trong hai cạnh sắt, giập nát
nghẹn tắc tiếng rú thất thanh. Ngất lịm!
có lẽ phút ấy, khối-thịt ấy đã tỉnh lại
trước những tia máu phọt
rồi mũi kim khâu tự tay khối-thịt bác sĩ sắp ra trường!
vết sẹo con rết trắng
nửa vòm ngực hồng teo tóp nhăn nhúm tím!
dẫu sao, tôi đã đánh mất trinh trắng
dù chỉ trinh trắng trái tim
hạnh phúc không thể mọc lên vực thẳm
phút mê khờ!
vực thẳm nhục nhã đau đớn!
tình yêu cháy bỏng đầu đời
đốt thiêu nhân phẩm tôi đen đúa!
suốt một năm người ấy còn học chung trường
tôi thường xuyên chạm mặt kẻ thù
kẻ thù, tôi từng gục xuống vai,
từng tin yêu tha thiết
muốn khóc, muốn chết
nhưng không thể ướt sũng nước mắt
không thể đánh đắm tương lai vào nước mắt
không thể gục mặt sống
không thể thổi tắt ngọn nến
ròng ròng mồ hôi trong ngực
thôi thúc tôi tỏa sáng cho đời
an ủi mình chăng?
tự giết mình
bằng đay nghiến nỗi tủi nhục,
nỗi khó nghèo côi cút mình chăng?
tôi căm ghét sự thiếu toàn bích
đời trả thù tôi bằng vết nhục một đời!
an ủi mình chăng?
và con người quá đay nghiến chính mình,
ngập ngụa trong nước mắt bất hạnh,
vội quên tiếng cười căng hồng mạch sống,
không muốn vượt lên u tối tủi nhục
vượt lên sự an bài nghiệt ngã
nên kiếp người thê thiết chăng?
nên cuộc đời lụt trong khói ảo và rượu đắng?
không, không thể sợ hãi cõi sống
thù hận cõi sống
đóa hoa vượt lên tầng tầng chà gai
nở thắm làn hương trí tuệ
sáng thơm sắc màu trái tim
đẹp vết thương ứa máu!
tôi tin mùa hoa nối tiếp mùa hoa
cuốn phăng tầng tầng chà gai
độc ác
cuốn phăng bất hạnh!
tôi ơi!



23

VĨNH BIỆT NIỀM CẢM CÚM
HẠNH PHÚC BUỒN

sáng sớm
nắng hôm nay hồng tươi
màu tờ lịch đỏ
pha với màu hồng quả trứng
soi vào mặt trời
một ý tưởng tinh nghịch nhảy nhót
như hoa nắng tung rơi trên đất
sao không gọi thứ hai là thứ nhất?
sao không gọi chủ nhật là thứ bảy?
bâng quơ mỉm cười về thoáng bâng quơ
chào ngày nghỉ cuối tuần, lung linh nắng
lại cùng con qua nhà bạn gái thuở học trò
mẹ và con trong áo quần thể thao màu trắng
muốn gọi hôm nay là ngày của những giọt
mồ hôi ràn rụa và tiếng cười
ba đứa trẻ chơi đùa dưới giàn hoa thiên lí xanh
hai người mẹ ướt đẫm bên bàn bóng xanh
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
tập lại nụ cười đã quên
vừa đối mặt với mình
truy đuổi chính mình
vừa chạy trốn mình
sợ hãi gặp mình
đang chơi bóng cùng bạn
ngỡ chơi bóng với Cuộc Đời
ngỡ chơi bóng cùng Số Phận
ngỡ chơi bóng với Cái Bóng của mình
quả bóng cơ hồ sinh ra từ Nữ Tính
là quả trứng hồng Hi Vọng và Khát Vọng
vụt Khát Vọng về phía Cuộc Đời
để tự chiến thắng
vụt Hi Vọng về phía Số phận
để tự thăng hoa
vụt Nữ Tính về phía Cái Bóng của mình
để đánh bại niềm yếu đuối bi thảm
trong mình
và bạn gái thân yêu ơi,
xin cứ nghĩ
tôi là phía bạn cần chiến thắng
cần thăng hoa
cần đánh bại
có phải chúng ta đang mướt mồ hôi
cùng ảo tượng chính mình!
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
mỉm cười dưới những chùm hoa nắng
ơi ý tưởng tinh quái của nỗi muộn phiền
vu vơ ngộ nghĩnh
ba đứa trẻ quây quần, đầy ắp tiếng cười reo
xoắn xuýt bên nhau
hai người mẹ và những cốc nước lanh canh đá lạnh
hai người mẹ li hôn thầm cảm ơn đời sống
trong nắng cổ tích, hóa thành đôi chim câu mái trắng
ngồi ủ hai quả trứng Khát Vọng và Hi Vọng
dưới giàn thiên lí xanh
nhảy nhót hoa nắng tung rơi trên sân đất
cảm ơn những mồ hôi những đường bóng đẹp
xin vĩnh biệt niềm cảm cúm hạnh phúc buồn
cơ hồ sau lần xông hơi lâng lâng hương sả
lâng lâng tiếng nhạc
thanh thoát tươi xinh
dịu dàng sâu lắng
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
hôn lên đài trán con và cháu
chiếc hôn có mùi khói bếp bữa ăn trưa
và mùi âm nhạc
rồi trưa cũng ngả chiều
lại về với một buổi miệt mài nghiên cứu
con sẽ học cùng cô giáo láng giềng
mẹ biết trốn mình nơi đâu, ngoài nỗi cô đơn!
thì mẹ là học trò của chính mẹ
của sách và của bệnh nhân
của sản phụ và của trẻ sơ sinh
thì mẹ là học trò của vết thương
nơi tim và trên ngực mẹ
là học trò của Khát Vọng và Hi Vọng
học trò của Bản Năng Làm Mẹ
trong tiếng gà cung cúc nuôi con
người đàn bà bác sĩ ba mươi tuổi
tập lại nụ cười đã quên
nghe hai ngọn nến lung linh tỏa sáng
ngoài kia, trưa đã ngả chiều
giật mình, sợ hãi phải một mình…
thì giáp mặt chính mình
một lần nữa để không bao giờ nữa, tôi ơi
tôi ơi, mỉm cười
cùng con, bước tới!
Nữ Tính sáng giùm tôi trên môi ánh sáng
mẹ quên mình thôi, con nhé
để mẹ thật là mình
mẹ ảo tưởng về mình không?



24

CÓ DI TRUYỀN TRONG EM
KHÔNG

khuynh hướng tiên thiên trong em
có thoảng đám mây đen đa cảm không?
mắt em buồn,
một phản ánh đời?
hay trót ngẫm nhìn,
tận thẳm sâu đời buồn vậy?
đôi khi
em không tin mắt nhìn em nữa!
nhưng tủi buồn của con bé cóc xoài
là sự thật
và chấn thương tình yêu
trong phút suýt ngã lòng
em bàng hoàng trước phũ phàng
rất thật
đắm say ngút tim hận thù ngút tim
cũng là sự thật
nhưng oán trách mà làm gì!
và anh, dẫu là tia nắng ấm
tiếng reo vui
đến với em sau tháng ngày ảm đạm ấy
lòng em lạnh và tha ma thật rồi
gắng gượng tập mỉm cười
đôi khi, ngu ngốc, cái ngu ngốc chua xót
cảm ơn khổ nghèo, trơ trọi
cảm ơn ánh mắt khinh thị, tàn nhẫn
cho em mụ mẫm, miệt mài!
những con chữ, những công thức sinh và hóa
những bệnh nguyên bệnh trạng những trường phái y học
thành chiếc thang dây
thả xuống
vực thẳm của nỗi đau bị xúc phạm
em ngoi ngóp và nghiến răng
leo lên bờ
ôm vết sẹo tủi nghèo
vết sẹo tủi nhục con rết trắng
trên nửa vòm ngực hồng teo tóp
nhăn nhúm tím
trái tim em tật nguyền hai mươi hai tuổi!
và anh, dẫu là tia nắng ấm tiếng reo vui
em nhạt, em hững hờ, khô khốc
ôi giấu giếm, phải chăng là dối trá?
im lặng như em là lường gạt
sáu năm bên nhau cùng chung lớp học
thương anh hai năm yêu em dại khờ!
mặc cảm vết sẹo tủi hờn cùng đinh –
tố chất của máu, của mắt
mặc cảm vết sẹo nhạt úa hương trinh
bỗng hóa nên một nét héo môi cười
tình em lãnh cảm, tim em đã già
thương anh hai năm yêu em hết lòng!
trong em, những hạt súc sắc của trái tim mặc cảm?
của phân số ngẫu nhiên ám đục thân phận?
tím đen đỏ vàng…
đủ màu của mặc cảm?
của ngẫu nhiên?
yêu em hai năm anh có buồn không?
ngày lễ ra trường, anh thân yêu
anh lại ngỏ lời
với hội chứng va chạm gay gắt
nháng lửa, trong em
nỗi ray rứt thương anh tím thẫm hoa buồn
niềm tự tin mạnh như sắc đỏ phượng vĩ
hay khuynh hướng bất hạnh đen trĩu màu mây
đưa đẩy em
sòng phẳng với anh dưới óng vàng ánh nắng,
với lương tâm em, em nói hết!
mong được là con suối trong veo
trong veo của chân thành
phơi bày lòng đá buốt
có phải cành lá ẩm mục nào đó
đã biếc sáng lân tinh nhờ bóng tối?
và em xua đi bóng tối dối trá
sao anh khóc và lại bằng lòng
rời lầu cao đã phất lên sau thời sa sút
về cùng con bé cóc xoài ổ chuột
(hẻm rác, bãi tha ma
thành hang hốc lâu rồi!)?
sao anh nài nỉ mẹ cha
đứng ngang vai chú em bốc vác,
nát rượu, xích lô gối rục,
thím em hốt rác mòn đêm?
cùng em nâng cao bó hoa trong thắm hồng tiếng pháo?
yêu em cưới em uổng phí đời không?
sao đứa con đầu lòng
anh đặt tên âm vang hạnh phúc?
thương anh vỡ tan ảo vọng
ra đi, lòng đã nhẹ nhàng chăng?
đôi khi, như người điên cay đắng
em cảm ơn sự từ bỏ của anh
trái tim gỉ sắt hóa ngọc hồng, đã vỡ
những miểng sắc đâu đó trong em
nhói buốt bao vết cứa vô hình
một mình ru con
ru tuổi thơ mình
vỗ về trái tim tuổi học trò máu bầm tủi cực
tuổi hai mươi hai héo rũ
thầm lặng lập cho mình bệnh án
những giọt giai điệu xinh
những đường bóng đẹp
có chữa lành vết thương của vết thương
trong em, đâu đó
đôi khi, ngớ ngẩn hỏi thầm
con người
có cần khổ đau để nên người không?
hẻm rác và xóm kênh đen
chân đất với chân đất, là tiếng cười?
lầu cao và ổ chuột
gác tía với gối rơm, như tiếng khóc?
cái nhìn – phản ánh của đời?
phải chữa lại đôi tròng kính
chất gương rất pha lê bỗng chốc nổi sóng
méo mó loạn sắc chung chiêng!
để mình thật là mình?
khuynh hướng tiên thiên trong em
có thoảng đám mây đen đa cảm và bất hạnh không?
có di truyền trong em không –
vết thương gốc gác nguồn cội (*)
vết thương môi trường quê hương
vết thương lịch sử
Tổ Quốc và Thế giới!
(dẫu em chỉ là ngọn cỏ!)
vết thương tình yêu, bị người yêu và số phận sỉ nhục!
nửa vòm ngực bẫm nát
vết sẹo con rết trắng!
và vết thương li hôn phụ rẫy –
cày xới lên từng vết thương xưa! – ?
mã nào thăng hoa, thoái hóa trong em?
chính em phải sinh nở ra chính em!
đau đớn
từ thân phận này, vượt qua thân phận này
từ máu thịt này, vượt qua máu thịt này
ngay giữa cuộc đời này
trong từng giây phút sống
mỉm cười, bước tới, tôi ơi.


Cước chú gần cuối Khúc 24:
(*) Xin xem lại hai khúc 19 & 20, đặc biệt là khúc 26, tác giả viết về gốc gác xuất thân, thuộc tầng lớp được Macxim Gorki gọi là “dưới đáy xã hội”, của nhân vật bác sĩ này.
(Chú thích ngày 27. 03. 2005).



25

ƠI THÁCH THỨC CỦA MẶC CẢM

như chiếc xe mới gài số lao đi, chết máy
bánh còn lăn thêm nhiều vòng
chiếc xe tình yêu hỏng của chúng mình
lăn qua quãng hôn nhân
để thật sự chết!
em lại quá cả tin chấp nhận sự vội vàng
từ buổi em nói hết?
lòng cao thượng của anh còn quán tính?
để rồi, con trai đành mồ côi anh!
em sợ hãi phù du phù phiếm
một ám ảnh dài, một ám ảnh đậm
tính sòng phẳng, lương thiện, trong tình yêu
lại cũng là phù phiếm?!
em thách thức đời chăng
sao em không giấu che dối trá?
ta yếu đuối, cần ảo tưởng và huyễn mị chăng?
sự thật những tầng sâu gốc rễ quá phũ phàng?
anh gắng gượng để rồi không chịu thấu?
xu hướng dối trá, giấu che
là sự thật con người?
lấy ảo tưởng tự mơn man vuốt ve
là sự thật con người?
mượn huyễn mị trang điểm mình
là sự thật con người?
giải phẫu đến tận cùng thăm thẳm
em quá tự tin chăng?
sức mạnh nào trong em
buộc em đối mặt với em?
như cánh chim dốt nát
em ngu ngốc trải lòng trong tiếng hát tình yêu
dở hơi trước hừng đông hạnh phúc
sợ mưa hừng đông
nên hừng đông bão!
nhưng trái tim mẫn cảm của người đàn bà con nhà cùng đinh
đau xót vì nỗi vật vã trong anh
không chỉ bởi vậy
(nỗi vật vã của ảo vọng vỡ?)!
và còn hơn vậy nữa?
thời và thế đổi thay rồi
người ta giật mình
đau đớn hay hoảng hốt tính toán lợi nhuận
trong từng quan hệ!
sá gì tình yêu! sá gì ân nghĩa!
sá gì lòng cao thượng!
cao thượng nào cũng đồng nghĩa với thua thiệt!
người ta có quyền không đánh đắm tương lai mình
ở ngã ba dòng chảy đời phân nhánh!
và còn hơn vậy nữa?
ý nghĩ này có phải chút cặn trong nỗi nhớ về anh?
em đành cam chịu cô đơn
khủng khiếp
một mình nuôi con
một năm chỉ vài ngày nghỉ việc
cày bừa
bốc vác
hàng tấn sách, triền miên
hàng núi nhọc nhằn hồ sơ và bệnh án
màn hình vi tính đêm đêm xanh rợn
ru con, ru mình
em không trông chờ anh
vì không dám trông chờ?
em cấm em trông chờ!
em chấp nhận khổ sai trong cô đơn
khổ sai với khoa học và sản phụ
em hợm mình cho đỡ buồn tủi chăng?
phơi lòng với anh
em không hối tiếc!
rác rưởi trong em, ngày đêm em quét
tha ma trong em, đã đông vui sầm uất
ám khói quanh em, ngày mai quang đãng
em biết anh có thể giải phẫu chính mình
vâng, thử một lần đối mặt với mình
mới có thể thích nghi, hòa hợp
hai trái tim ngọt mềm
chạm khẽ vào nhau, bật lửa ấm
thắp sáng mãi những ngọn nến hồng
ròng tươi mồ hôi nồng thắm
ôi, hạnh phúc
em cúi đầu trước con!
và nghe mơ hồ hiện lên một căn nhà khác
xóm phố khác, hẻm phố khác?
và nghe mơ hồ hiện lên một căn hộ nhỏ
trong chung cư sáng sủa, tĩnh lặng, bình yên?
có lẽ cần phải thoát
thoát một nơi chốn quá nhiều kỉ niệm
những kỉ niệm đã trở nên mặn đắng
ơi hạnh phúc, hạnh phúc
em cúi đầu trước con!



26

NHỮNG BÓ HOA ÁNH SÁNG

người đàn bà tiến sĩ y khoa ba mươi tư tuổi
mỉm cười
hội trường đèn và hoa
những khung cửa ngập nắng
cuốn luận án dựng nghiêng
hoa trong lọ nhỏ nghiêng cánh
chiếc bàn phủ vải đỏ, hoa và hoa nở sáng quanh chân
hoa và hoa nở sáng quanh bục báo cáo
người đàn bà đi tận cùng nỗi buồn đau
chiến đấu với nỗi buồn đau
bằng khát vọng vui sống
cực nhọc gieo và gặt niềm vui sáng tạo
giọt mồ hôi chất xám và trái tim
gieo lên thửa giấy trắng, nở thơm
từng hạt số, cụm kí hiệu, luống chữ
những phát kiến thực nghiệm
đã trình bày trước bạc trắng những mái tóc
người đàn bà điềm tĩnh bảo vệ
cảm ơn bao phản biện, chất vấn
hoa và hoa nở sáng
bao bàn tay vỗ sáng âm vang
người đàn bà tiến sĩ y khoa ba mươi tư tuổi
mỉm cười
loáng thoáng, đâu đó
hoa nở sáng ngõ ba rác, bãi tha ma
hoa nở sáng tục ngữ dân ca lục bát Cụ Đồ
hoa nở sáng chiếc nạng gỗ xiêu vẹo
(mắt cha đăm đăm nhìn về quê cũ phù sa!)
hoa nở sáng rổ cóc xoài, tủ thuốc lá,
soong khoai sắn hấp,
nén hương và cát trắng nguồn cội
loáng thoáng, đâu đó
hoa nở sáng tiếng đàn bầu phẫn chí
hoa nở sáng xe rác khuya khoắt
hoa nở sáng quanh con hồng hào
loáng thoáng, đâu đó
hoa nở sáng vầng trán thầy và sách
hoa nở sáng nhà thương phòng thí nghiệm
hoa nở sáng nỗi niềm tiếng rên tiếng khóc
(nỗi khổ đời tôi nào có thấm gì!)
loáng thoáng, đâu đó
người yêu mộng tưởng, và niềm mộng mơ tôi
người tình oan nghiệt, và nỗi oan uổng tôi
người chồng mộng vỡ, và niềm vỡ mộng tôi
ơi nỗi cô đơn trong tôi, vây bủa tôi
thành hương ngát những khung cửa nắng
người đàn bà tiến sĩ y khoa ba mươi tư tuổi
mỉm cười, cảm ơn những bó hoa
bó hoa người chồng phụ rẫy sớm biết tin và lịch sự
bó hoa chú thím và em thắp sáng đời tôi
(dì của tôi đang ở đâu rồi?)
biết nhận bó hoa nào trước?
xin nâng trên tay bó hoa thiếu nữ toan tự vận
(trót ngây ngô, lầm lỡ!)
đã sáng bừng gương mặt
bên đứa con tật nguyền,
từ mặc cảm đen tối,
chói sáng thần đồng
bó hoa kĩ sư mang bào-thai-xin
phát cuồng trong niềm giằng xé
(hoang hóa
trót lẻ loi tuổi muộn!)
đã tự hào bên đứa con rơi mơ ước, chăm chỉ dịu dàng
thắp sáng trái tim
chuỗi chớp nhoáng hình ảnh
từ hạt máu mầm phôi như nỗi tủi thẹn
(dẫu chung quanh bao ánh mắt cảm thông)
đến bé gái hồn nhiên bi bô
rồi ngân vang tiếng hát
xin nâng trên tay
bó hoa của thầy của bạn
ơi bao bó hoa một đời bâng khuâng!
người đàn bà tiến sĩ y khoa ba mươi tư tuổi
mỉm cười
bước về phía đứa con trai
bên người thím hốt rác cho thành phố
đôi tay bé bỏng hồng hào
quàng lên cổ mẹ
đôi tay thành vòng hoa đẹp nhất!
người đàn bà nhìn ra khung cửa
những con đường những dòng xe
chìm khuất nhưng nổi sáng bao dáng
người lao động chân chính còn lam lũ
bỗng nghe đau nhói
và ấm áp trong ngực
hai ngọn nến hai chiếc lá sáng chói
ròng ròng mồ hôi ròng ròng sương
rưng rưng nắng đỏ
thầm gọi:
Sài Gòn ơi
thành phố Hồ Chí Minh ơi
những đôi tay vàng mười
những khối chất xám kết tinh kim cương
rạng ngời Đất Nước
đã trở nên trong tôi:
QUÊ NHÀ YÊU DẤU!
xóm tha ma, ngõ ba rác ơi
thành phố của tôi ơi
nơi tôi đã nở sinh nhân phận chính mình
nơi đã nở sinh nhân phận chính tôi
một nhân phận không bao giờ tôi hiểu hết
một nhân phận, như bất kì ai,
không ngừng được và bị sinh ra
trong niềm khát vọng tự chủ không nguôi!
tự sinh ra nhân phận chính mình
vâng, chính thành phố ruột thịt này
đã trở nên trong tôi:
QUÊ NHÀ YÊU DẤU!


Viết tại Quảng Trị và TP. HCM.
(Phú Nhuận & Tân Bình)
1983 – 1996.



NHƯ TẤT CẢ LOẠI HÌNH LAO ĐỘNG KHÁC,
LÀM THƠ LÀ TRẢ NỢ CUỘC ĐỜI

như mồ hôi lóng lánh…

hạt sương thơ ca sẽ vô nghĩa biết mấy
nếu chỉ long lanh
bằng cái long lanh riêng tư
và chỉ cho riêng tư!

hạt sương thơ ca lóng lánh
bằng cái lóng lánh của triệu triệu vì sao
giữa bình thường thinh lặng
đó là sự Hiện Hữu
bi đát hoặc hạnh phúc…
tâm thức đã và đang
trĩu nặng hay nhẹ nhõm những công án
tự nghìn xưa, trong hôm nay…

hạt sương thơ ca nhỏ bé
nhưng không vô nghĩa
vì không muốn vô nghĩa!
hạt sương mãi hoài khắc khoải mối nợ
– có mặt ở đời
là đã mắc nợ –
với cả cõi đời
long lanh triệu triệu vì sao…

như mồ hôi
hạt sương lóng lánh…

TRẦN XUÂN AN
(trích từ tập Lặng lẽ ở phố, 1996)



MỤC LỤC

1. Khúc 1: NGƯỜI ĐÀN BÀ TẬP MỈM CƯỜI
2. Khúc 2: MỘT MÌNH VỚI CON
3. Khúc 3: KHÚC RU KÍ ỨC
4. Khúc 4: BẤT GIÁC, NIỀM ĐAU CŨ
5. Khúc 5: ĐIỆP KHÚC TRẦM
6. Khúc 6: NHỮNG MIỀN KHUẤT
7. Khúc 7: GIỮA RỪNG CÂY MUÔNG THÚ
² Phụ bản tranh mực đen 1
8. Khúc 8: BÃI THA MA TUỔI THƠ
9. Khúc 9: NĂM ĐẦU TIÊN ĐẾN TRƯỜNG
10. Khúc 10: CÁI ĐẸP SINH NỞ
11. Khúc 11: QUÊ HƯƠNG CÙNG ĐINH
12. Khúc 12: RUỘT THỊT
13. Khúc 13: KHẢO CUNG CỦA HỒN NHIÊN
14. Khúc 14: CÀNH LÁ MỤC VÀ NGỌN NẾN
15. Khúc 15: LẰN ROI
16. Khúc 16: NỬA KIA CỦA SỰ THẬT THÂN XÁC…
² Phụ bản tranh mực đen 2
17. Khúc 17: ÁM ẢNH
18. Khúc 18: TUỔI MƯỜI BẢY CON NHÀ CÙNG ĐINH
19. Khúc 19: NỀN TẢNG, LÚC NÀY
20. Khúc 20: NÉN NHANG CHÁY BÙNG TRÊN TRẢNG CÁT ƯỚT
21. Khúc 21: NỬA CỦA CHA NỬA CỦA MẸ
² Phụ bản tranh mực đen 3
22. Khúc 22: VẾT THƯƠNG TÌNH YÊU
23. Khúc 23: VĨNH BIỆT NIỀM CẢM CÚM HẠNH PHÚC BUỒN
24. Khúc 24: CÓ DI TRUYỀN TRONG EM KHÔNG
25. Khúc 25: ƠI THÁCH THỨC CỦA MẶC CẢM
26. Khúc 26: NHỮNG BÓ HOA ÁNH SÁNG

Phụ bản tranh: HUỲNH THỊ PHÚ
Ảnh tác giả: NGUYỄN SÔNG BA
Bìa 4:
chân dung
Trần Xuân An tự vẽ
theo ống kính nhiếp ảnh của Phạm Bá Thịnh
1996

VÀI NÉT VỀ TÁC GIẢ

Trần Xuân An
Sinh ngày 10. 11. 1956.
Nơi chôn nhau cắt rốn: Huế.
Quê cha đất tổ: Quảng Trị.
Tuổi học trò theo cha và anh sống ở nhiều nơi.
Tốt nghiệp Đại học Sư phạm Huế (1974 – 1978). Dạy học ở Lâm Đồng gần 5 năm.
hiện chuyên sáng tác, nghiên cứu tại TP. HCM.
(hội viên Hội Nhà văn TP. HCM.)

1971, cùng bạn bè chủ trương tập san Đất Vàng, trong giới học sinh ở Tam Kỳ (Quảng Nam – Đà Nẵng), với bút hiệu Huyên Đình (Người Mẹ).
1973, “Tiếng chuông xưa” , bài thơ lãng mạn đầu tiên in trên Tuổi Ngọc.
1975, được tặng thưởng “Một trong mười bài thơ hay nhất trong năm” của báo Văn nghệ Giải phóng.
1991, giải Sáng tạo trẻ, Hội VHNT. Quảng Trị.

DANH MỤC
TÁC PHẨM, SOẠN PHẨM, BIÊN KHẢO
CỦA TÁC GIẢ
(tính đến 2005)

Tác phẩm đã xuất bản và đã đăng kí bản quyền tại Cục bản quyền tác giả văn học nghệ thuật Việt Nam:

1. Nắng và mưa, thơ, Hội VHNT. Quảng Trị, 1991.
http://www.giaodiem.com tháng 7-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_III05/705_index.htm
2. Hát chiêu hồn mình, thơ, Nxb. Đồng Nai, 1992.
Blogger tháng 11-2005
http://tranxuananthitap2.blogspot.com/
3. Tôi vẫn ở trên đường, thơ, Nxb. Văn Nghệ Tp. HCM., 1993.
Blogger tháng 11-2005
http://tranxuananthitap3.blogspot.com/
4. Lặng lẽ ở phố, thơ, Nxb. Trẻ, 1995.
Blogger tháng 11-2005
http://tranxuanantthitap4.blogspot.com/
5. Kẻ bị ném vào bão, thơ, Nxb. Trẻ, 1995.
6. Hát với đời ơi thương mến, thơ, Nxb. Trẻ, 1996.
Blogger tháng 11-2005
http://tranxuananthitap6.blogspot.com/
7. Quê nhà yêu dấu, trường ca thơ, Nxb. Văn Nghệ Tp. HCM., 1998.
Blogger tháng 11-2005
http://tranxuanantthitap7.blogspot.com/
8. Có một nơi lá mãi xanh, tiểu thuyết, Nxb. Hội Nhà văn, 1999.
http://www.giaodiem.com tháng 7-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_III05/705_index.htm
9. Ngôi trường tháng giêng, tiểu thuyết, 1998, Nxb. Thanh Niên, 2003.
Blogger tháng 11-2005
http://tranxuananngoitruongthgieng.blogspot.com/
10. Sen đỏ, bài thơ hoà bình, tiểu thuyết, 1999, Nxb. Thanh Niên, 2003.
Blogger tháng 11-2005
http://tranxuanansendobthhbinh.blogspot.com/
11. Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường (1824 – 1886), truyện – sử kí – khảo cứu tư liệu lịch sử, trọn bộ 4 tập, 2002 – 2003; Nxb. Văn Nghệ TP. HCM.
http://www.giaodiem.com tháng 11-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_IV05/1105_index.htm
12. Ngẫu hứng đọc thơ, phê bình thơ, 2003; NXB. Văn Nghệ TP. HCM., 2005
http://www.giaodiem.com tháng 7-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_III05/705_index.htm

Tác phẩm đã hoàn tất bản thảo:

13. Mùa hè bên sông (Nỗi đau hậu chiến), tiểu thuyết, 1997; hai bản đã sửa chữa và bổ sung, 2001 (lần hai) và 2003 (lần ba).
Website Giao Điểm:
http://www.giaodiem.com tháng 6-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_III05/605_index.htm
14. Thơ những mùa hương, thơ.
Blogger tháng 11-2005
http://tranxuanantthitap9.blogspot.com/
15. Giọt mực, cánh đồng và vở kịch điên, thơ.
http://www.giaodiem.com tháng 9-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_III05/905_index.htm
16. Nước mắt có vị ngọt, tập truyện ngắn, 1999.
http://www.giaodiem.com tháng 10-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_IV05/1005_index.htm

Soạn phẩm biên khảo đã hoàn tất bản thảo:

17. Nguyễn Văn Tường (1824 – 1886), thơ – Vài nét về con người, tâm hồn và tư tưởng (biên soạn – nghiên cứu, phản bác, và tập hợp một số bản dịch, bài khảo luận văn học và sử học về NVT.), 2000 & 2003.
http://www.giaodiem.com tháng 8-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_III05/805_index.htm
18. Tiểu sử biên niên Kì Vĩ phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường – “kẻ thù lớn nhất của chủ nghĩa thực dân Pháp” (từ Đại Nam thực lục, rút gọn), dạng niên biểu, sách dẫn chi tiết, phần I, 2001.
19. Những trang Đại Nam thực lục về Kì Vĩ phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường (1824 – 1886) và các sự kiện thời kì đầu chống thực dân Pháp… (Quốc sử quán triều Nguyễn, Tổ Phiên dịch Viện Sử học VN.), chọn lọc, phần II, 2001.
20. Nguyễn Văn Tường (1824 – 1886), “những người trung nghĩa từ xưa, tưởng không hơn được”, khảo luận và phê bình sử học, 2002 & 2003. Website Giao Điểm:
http://www.giaodiem.com
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_III05/505_index.htm
21. Suy nghĩ về một số vấn đề trong lịch sử cổ đại nước ta, khảo luận, 7.2004.
http://www.giaodiem.com tháng 9-2005
http://www.giaodiem.com/mluc/mluc_III05/905_index.htm


GHI CHÚ THEO THỦ TỤC:

TÁC GIẢ GIỮ BẢN QUYỀN TỪNG CHỮ, TỪNG Ý TƯỞNG CỦA MÌNH.
TRÂN TRỌNG
VÀ THÀNH THẬT BIẾT ƠN.

QUÊ NHÀ YÊU DẤU
trường ca thơ
TRẦN XUÂN AN
NHÀ XUẤT BẢN VĂN NGHỆ TP. HCM.
1996



TRUY CẬP THÊM CÁC ĐỊA CHỈ WEBs/ BLOGs
(bấm vào LINKs sau đây):
http://tranxuananthitap9.blogspot.com/
http://tacphamtranxuanangiaodiem.blogspot.com/
http://tranxuananngoitruongthgieng.blogspot.com/
http://tranxuanansendobthhbinh.blogspot.com/
http://tranxuanantthitap4.blogspot.com/
http://tranxuananthitap3.blogspot.com/
http://tranxuananthitap6.blogspot.com/
http://tranxuanantthitap9.blogspot.com/
http://tranxuananthitap2.blogspot.com/
http://tranxuanantruongcatho7.blogspot.com/



HOẶC CÓ THỂ BẤM VÀO DÒNG CHỮ
VIEW MY COMPLETE PROFILE
Ở BẢNG ABOUT ME
ĐỂ ĐỌC NHỮNG TÁC PHẨM KHÁC CỦA TÁC GIẢ.